Διαχείριση του άγχους των παιδιών με αφορμή την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Μάρτιος του 2022

Με αφορμή της έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία, είναι πάντα ζητούμενο για του γονείς να αφουγκράζονται τις  ανάγκες των παιδιών τους και να μπορούν να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε αυτές, σε περιόδους κρίσεων.

Σύμφωνα με τον φορέα στήριξης παιδιών «Μέριμνα», οι ανάγκες των παιδιών σε περιόδους κρίσης, όπως ο πόλεμος, η πανδημία, καταστροφικά γεγονότα, είναι:

• Ανάγκες για ασφάλεια
• Ανάγκη να κατανοήσουν τι έχει συμβεί
• Ανάγκη να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις απορίες τους
• Ανάγκη διατήρησης μιας αίσθησης κανονικότητας.
• Ανάγκη σταθερής και διαχρονικής στήριξης

Συνεπώς προτείνεται στους γονείς να:

• Αφήνουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας με τα παιδιά τους, δίνοντας χώρο για ελεύθερη έκφραση των αποριών τους. Aπαντούν στις ερωτήσεις των παιδιών, αναζητούν τι ήδη γνωρίζουν τα παιδιά, ενώ παράλληλα αποφεύγουν την υπερπληροφόρηση.

• Ενημερώνουν τα παιδιά και τους εφήβους για τον πόλεμο με σύντονο για την ηλικία τους τρόπο σχετικά με τα πραγματικά γεγονότα. Προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα στα παιδιά τους με απλά και σαφή λόγια, και να τους εξηγήσουν σύνθετες έννοιες όπως τι σημαίνει πόλεμος σε αντίθεση με την έννοια της ελευθερίας και της ειρήνης. Σε παιδιά πάνω από 5-6 ετών περιγράφουν την αδικία και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας το περιεχόμενο της συζήτησης  διαφοροποιείται ανάλογα πάντα με τις γνωστικές δυνατότητες  και τα ενδιαφέροντά τους. Οι έφηβοι συνήθως επιζητούν πλήρη ενημέρωση.
• Συμπαραστέκονται συναισθηματικά στα παιδιά τους με το να καθρεπτίζουν συνεχώς και να  επικυρώνουν τα δυσάρεστα συναισθήματα φόβου και αγωνίας  τους, μέσω της στάσης της ενσυναίσθησης και της δεξιότητας της ενεργητικής ακρόασης.

• Αποφεύγουν την μεγάλη έκθεση των παιδιών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προστατεύοντας τα από σκηνές βίας και τον κατακλυσμό πληροφοριών, που πληγώνει τον παιδικό ψυχισμό. Διατηρούν σβησμένες όλες τις συσκευές,  ειδικά  για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Οι ενήλικες ενημερώνονται, όταν τα παιδιά δεν είναι παρόντα.

• Μοιράζονται και τα δικά τους συναισθήματα ως ενήλικες, λειτουργώντας όμως ως πρότυπο ορθής συναισθηματικής διαχείρισης, χωρίς όμως να τα υπερφορτώνουν  με όλες τις ενήλικες αγωνίες τους.
• Διαβεβαιώνουν τα παιδιά ότι στο παρόν είναι ασφαλή και ότι οι γονείς τους είναι κοντά τους για να τα προστατεύουν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
• Προσπαθούν να διατηρήσουν για τα παιδιά μια αίσθηση κανονικότητας, σταθερότητας και προβλεψιμότητας.
• Δίνουν μόνο ρεαλιστικές υποσχέσεις στα παιδιά, ενώ προσπαθούν να διατηρήσουν μια ψύχραιμη και αισιόδοξη στάση.

Ιδέες από: Οι ψυχολόγοι της «Μέριμνας», Μάρτιος, 2020, Εταιρία για την Φροντίδα Παιδιών και Οικογενειών στην Αρρώστια και το Θάνατο, www.merimna.org.gr