Στήριξη γονέων & παιδιών μετά το καταστροφικό δυστύχημα στα Τέμπη

Στήριξη του γενικού πληθυσμού μετά από καταστροφικά γεγονότα-

Προτάσεις προς γονείς για να στηρίζουν τα παιδιά τους

Το πρόσφατο καταστροφικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη τον Φλεβάρη του 2023, έχει συγκλονίσει την ελληνική κοινωνία, δημιουργώντας έντονα αρνητικά συναισθήματα σε γονείς και παιδιά. Αναμφίβολα, τα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών δοκιμάζονται και υπάρχει πάντα η ανησυχία να έχει επηρεαστεί η ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Ακολουθούν λοιπόν οδηγίες για τους γονείς, ώστε να καταφέρουν να λειτουργήσουν ως προστατευτικός παράγοντας για τα παιδιά τους. (Αφορά τον γενικό πληθυσμό που δεν βιώνει στην οικογένεια του, την τρέχουσα περίοδο απώλεια, ως αποτέλεσμα του συγκεκριμένου δυστυχήματος).

Σύμφωνα με τον φορέα στήριξης παιδιών «Μέριμνα», οι γονείς καλούνται να αφουγκράζονται τις αυξημένες ανάγκες των παιδιών που προκύπτουν σε περιόδους κρίσεων και να μπορούν να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε αυτές. Οι ανάγκες των παιδιών σε περιόδους κρίσης, όπως καταστροφικά γεγονότα, πολύνεκρα δυστυχήματα, σεισμούς, πανδημίες κ.α. είναι:

• Ανάγκη να κατανοήσουν τι έχει συμβεί

• Ανάγκες για ασφάλεια

• Ανάγκη να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις απορίες τους

• Ανάγκη διατήρησης μιας αίσθησης κανονικότητας.

• Ανάγκη σταθερής και διαχρονικής στήριξης

Συνεπώς προτείνεται στους γονείς να:

• Αφήνουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας με τα παιδιά τους, δίνοντας χώρο για ελεύθερη έκφραση των αποριών τους. Aπαντούν στις ερωτήσεις των παιδιών, αναζητούν τι ήδη γνωρίζουν τα παιδιά, ενώ παράλληλα αποφεύγουν την υπερπληροφόρηση.

• Ενημερώνουν τα παιδιά και τους εφήβους για το δυστύχημα και την σύγκρουση των τρένων, με σύντονο για την ηλικία τους τρόπο σχετικά με τα πραγματικά γεγονότα. Προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα στα μικρά παιδιά τους με απλά και σαφή λόγια. Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας το περιεχόμενο της συζήτησης,  διαφοροποιείται ανάλογα πάντα με τις γνωστικές δυνατότητες  και τα ενδιαφέροντά τους. Οι έφηβοι συνήθως επιζητούν πλήρη ενημέρωση και από μόνοι τους. Αλλά και πάλι χρειάζονται συναισθηματική κάλυψη.

• Συμπαραστέκονται συναισθηματικά στα παιδιά τους με το να καθρεπτίζουν συνεχώς και να  επικυρώνουν τα δυσάρεστα συναισθήματα φόβου, αγωνίας, θλίψης και θυμού, μέσω της στάσης της ενσυναίσθησης και της δεξιότητας της ενεργητικής ακρόασης.

• Αποφεύγουν την μεγάλη έκθεση των παιδιών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προστατεύοντας τα από σκηνές βίας και τον κατακλυσμό πληροφοριών, που πληγώνει τον παιδικό ψυχισμό. Διατηρούν σβησμένες όλες τις συσκευές,  ειδικά  για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Οι ενήλικες ενημερώνονται, όταν τα παιδιά δεν είναι παρόντα.

• Μοιράζονται και τα δικά τους αρνητικά συναισθήματα ως ενήλικες, με μηνύματα σε Α΄ πρόσωπο, «είμαι πολύ λυπημένος/η, γιατί πέθαναν άδικα τόσοι άνθρωποι», «είμαι θυμωμένος με το κράτος, που δεν είχε λάβει ασφαλή μέτρα για να αποτρέψει τέτοια δυστυχήματα…» κ.α. Παράλληλα, λειτουργούν ως πρότυπο ορθής συναισθηματικής διαχείρισης, χωρίς να τα υπερφορτώνουν με όλες τις ενήλικες αγωνίες τους.

• Διαβεβαιώνουν τα παιδιά ότι στο παρόν είναι ασφαλή και ότι οι γονείς τους είναι κοντά τους για να τα προστατεύουν, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με τα μέσα που διαθέτουν.

• Προσπαθούν να διατηρήσουν για τα παιδιά μια αίσθηση κανονικότητας, σταθερότητας και προβλεψιμότητας.

• Δίνουν μόνο ρεαλιστικές υποσχέσεις στα παιδιά, ενώ προσπαθούν να διατηρήσουν μια ψύχραιμη, ανθρώπινη και αλληλέγγυα στάση.

Για ενήλικες  που νιώθουν να κατακλύζονται από πολύ αρνητικά συναισθήματα, είναι θεμιτό να αναγνωρίσουν την δυσκολία τους και να αναζητήσουν και οι ίδιοι τους ψυχολογική υποστήριξη:

• 10306: δωρεάν & ανώνυμη τηλεφωνική γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης

• Μέριμνα Εταιρία για την Φροντίδα Παιδιών και Οικογενειών στην Αρρώστια και το Θάνατο, Θεσσαλονίκης, Φράγκων 13, τηλέφωνο: +302310-510010 .

• Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής

Ιδέες από:

• Οι ψυχολόγοι της «Μέριμνας», Μάρτιος, 2020, Εταιρία για την Φροντίδα Παιδιών και Οικογενειών στην Αρρώστια και το Θάνατο, www.merimna.org.gr

• https://merimna.org.gr/wp-content/uploads/2019/10/Katastrofiko.Parents_low.pdf

• https://merimna.org.gr/wp-content/uploads/2017/07/4-PTYXOtroxaio.pdf