Ποιός σου έμαθε να αγαπάς; Η συντροφική σχέση των γονιών ως θετικό πρότυπο για τα παιδιά τους

Καλλιεργώντας την συναισθηματική νοημοσύνη σε όλες τις οικογενειακές σχέσεις.

Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι η οικογένεια στην οποία μεγαλώνουμε παίζει σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα ψυχο-συναισθηματική ανάπτυξη μας. Οι δυο βασικοί πυλώνες της οικογένειας είναι πρώτον οι σχέσεις των γονέων με τα παιδιά τους και κατά δεύτερον, η σχέση των συντρόφων μεταξύ τους, Όλοι συμφωνούν ότι η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός και η ισχυρή συναισθηματική σύνδεση είναι τα θεμέλια μιας καλής σχέσης και μια καλή σχέση είναι το θεμέλιο μιας ευτυχισμένης και αρμονικής οικογενειακής ζωής. Οπότε, το κλειδί για καλό, οικογενειακό κλίμα είναι η εφαρμογή της συναισθηματικής αγωγής σε όλες τις μορφές σχέσεων.

Ο J.Gottman, ψυχολόγος -ερευνητής, επισημαίνει ότι το θεμέλιο της συναισθηματικής αγωγής είναι η Ενσυναίσθηση, να προσπαθεί δηλαδή το κάθε μέλος της σχέσης να κατανοήσει την οπτική του άλλου μέλους, είτε είναι παιδί, είτε είναι σύντροφος!

Τα 5 βασικά στάδια της συναισθηματικής αγωγής είναι:

1. η επίγνωση των συναισθημάτων (προσωπικών & των άλλων)
2. η εκδήλωση του συναισθήματος ως ευκαιρία για οικειότητα και καθοδήγηση
3. η ενσυναισθητική ακρόαση
4. η προτροπή του παιδιού & του συντρόφου να εκφράζουν κατάλληλα τα συναισθήματα τους
5. Καθορισμός ορίων και βοήθεια για την επίλυση προβλημάτων

Τόσο τα παιδιά, όσο και οι ενήλικες ευνοούνται, όταν ανατρέφονται με τέτοιες δεξιότητες, καθώς προάγεται η συναισθηματική τους νοημοσύνη!

Πιο αναλυτικά, η ποιότητα των σχέσεων, αποτελεί προγνωστικό παράγοντα θετικής ή αρνητικής έκβασης της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών. Παραδείγματος χάρη, έρευνες έχουν δείξει ότι η σκληρή/εχθρική ή απορριπτική γονεϊκή στάση προς το παιδί σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης, απομόνωσης, εσωστρέφειας ή δυσκολιών στις διαπροσωπικές του σχέσεις

Μεγαλώνοντας παιδιά με Συναισθηματική Νοημοσύνη

Επομένως, ζητούμενο για τους γονείς είναι να χτίσουν μια υγιή, στοργική σχέση αγάπης με το παιδί τους. Δηλαδή, οι γονείς να προσπαθούν καθημερινά, να υιοθετούν τις δεξιότητες του γονεϊκού τύπου του «συναισθηματικού μέντορα». Αυτός ο γονεϊκός τύπος καλλιεργεί την θετική σύνδεση, δηλαδή επιδεικνύει αποδοχή, ζεστασιά, σεβασμό, καλοσύνη, ενώ παράλληλα καθοδηγεί το παιδί, δίνοντας λογικούς κανόνες συμπεριφοράς. Οι στοργικοί γονείς, μέσω όλων αυτών των δεξιοτήτων δημιουργούν ασφαλή συναισθηματικό δεσμό με τα παιδιά τους, διατηρώντας ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ τους. Έτσι η οικογενειακή ζωή χαρακτηρίζεται από θαλπωρή, υποστήριξη, αρμονία και επικρατεί ένα ευχάριστο οικογενειακό κλίμα!

Ικανοποιητική Συντροφική Σχέση

Ο άλλος σημαντικός παράγοντας για υγιείς, οικογενειακές σχέσεις, είναι η ποιότητα της συντροφικής σχέσης των γονιών. Σύμφωνα με την Οικογενειακή Θεραπεύτρια, Δρ Sue Johnson, η ευτυχισμένη οικογένεια βασίζεται σε ικανοποιητική συντροφική σχέση! Η ικανοποιητική συντροφική σχέση κάνει τους ανθρώπους καλύτερους γονείς. Γονείς που νιώθουν συνδεδεμένοι με ασφάλεια με τον σύντροφο τους, θεωρούν συνήθως πιο εύκολο να είναι «καλοί» γονείς για τα παιδιά τους, καθώς καταφέρνουν να παρέχουν ένα ασφαλές λιμάνι. Μέσα σε ένα τέτοια κλίμα, τα παιδιά μαθαίνουν θετικούς τρόπους να τα βγάζουν πέρα με τα συναισθήματά τους και να συνδέονται με τους άλλους. Υπάρχει τεράστιος όγκος αποδείξεων ότι τα παιδιά που έχουν Ασφαλή Δεσμό, είναι πιο ευτυχισμένα, συγκροτημένα, διαθέτουν αποθέματα κοινωνικής και συναισθηματικής επάρκειας και είναι πιο ανθεκτικά στο στρες, αφού οι γονείς τους ανταποκρίνονται με συνέπεια και σταθερότητα στις ανάγκες τους. Για αυτόν τον λόγο, άλλωστε καλούνται οι γονείς να εφαρμόζουν τις δεξιότητες της συναισθηματικής αγωγής.

Είναι αυτονόητο, ότι ενήλικες που δηλώνουν ικανοποίηση από το επίπεδο των σχέσεων τους, έχουν αποθέματα αγάπης, ώστε να προσφέρουν και στα παιδιά τους.

Ένα από τα καλύτερα πράγματα λοιπόν που μπορούν να κάνουν οι γονείς για τα παιδιά τους είναι να δημιουργήσουν μια σχέση αγάπης με τον /στην σύντροφο τους, καθώς και να φροντίζουν αυτή τη σχέση σε βάθος χρόνου. Αυτή η άποψη βασίζεται σε πολλά επιστημονικά δεδομένα, τόσο του Gottman όσο και της Johnson. Συγκρινόμενοι με άλλους γονείς, όσoi καλλιεργούν τη συναισθηματική νοημοσύνη και στην συντροφική τους σχέση, ένιωθαν περισσότερο ικανοποιημένοι και είχαν πιο σταθερό γάμο. Έδειχναν περισσότερη στοργή, τρυφερότητα και θαυμασμό ο ένας για τον άλλον. Έδιναν έμφαση στην αξία της συντροφικότητας, της συνεργασίας, της σύνδεσης μέσα από την διαφωνία, της ειρηνικής επίλυσης των προβλημάτων και της έκφρασης των αρνητικών συναισθημάτων μέσω του διαλόγου.

Δυστυχισμένοι Σύντροφοι

Γνωρίζουμε επίσης από έρευνες, ότι όταν δυο σύντροφοι βρίσκονται ανικανοποίητοι σε μια δυστυχισμένη σχέση, συνήθως δεν διαθέτουν συναισθηματική ισορροπία κι έτσι δυσκολεύονται να συντονίζονται με τα νεότερα μέλη της οικογένειας. Πιθανά δυσκολεύονται να βρίσκονται συναισθηματικά παρόντες στη ζωή των παιδιών τους, για να παρέχουν φροντίδα και καθοδήγηση. Παρομοίως, υψηλά επίπεδα συγκρούσεων σε ένα γάμο συχνά επιφέρουν συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα στα παιδιά. Όμως οι συγκρούσεις δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει τα παιδιά. Η συναισθηματική απόσταση των γονιών συχνά επιφέρει συναισθηματική απόσταση και από τα παιδιά. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι, όταν οι άνδρες απομακρύνονται από τις συζύγους τους, τότε γίνονται απρόσιτοι και στα παιδιά τους και δεν επενδύουν στην σχέση μαζί τους.

Θετικό, Οικογενειακό Κλίμα

Επομένως είναι σημαντικό για να υπάρχει ένα θετικό, οικογενειακό κλίμα, να επιδιώκουν οι σύντροφοι να διατηρούν στοργική σχέση τόσο μεταξύ τους όσο και με τα παιδιά τους, μια σχέση που να διέπεται από σεβασμό- εμπιστοσύνη- ενσυναίσθηση- και αποτελεσματική επικοινωνία.

Η Δρ S. Johnson υποστηρίζει ότι όταν κάποιος έχει ένα ασφαλή δεσμό στη σχέση του με σημαντικούς άλλους, καταφέρνει να μεταφέρει αυτή την ποιότητα στις επόμενες γενιές, όχι μόνο στα παιδιά του, αλλά και στους μελλοντικούς συντρόφους των παιδιών του/της. Έχει αποδειχθεί ότι το επίπεδο ζεστασιάς και της συμπαράστασης μεταξύ γονέων και η ποιότητα του γονικού ρόλου, καθορίζει το πώς αυτά τα παιδιά θα διαμορφώσουν ερωτικές σχέσεις στο μέλλον. Τα παιδιά των θερμών γονέων γίνονται πιο θερμά και πιο υποστηρικτικά με τους συντρόφους τους και διαμορφώνουν πιο ευτυχισμένες σχέσεις στην ενήλικη τους ζωή.

Εν κατακλείδι, οι ίδιοι οι γονείς διδάσκουν στα παιδιά τους πως να αγαπάνε και πως να συνάπτουν συναισθηματικούς δεσμούς! Οι καλύτερες σχέσεις μεταξύ ερωτικών συντρόφων δεν είναι απλά προσωπική προτίμηση, είναι κοινωνική προσφορά.

Καλύτερες σχέσεις, σημαίνουν καλύτερες οικογένειες. Και καλύτερες, με περισσότερη ζεστασιά και αγάπη οικογένειες, σημαίνει κοινωνίες που μπορούν να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των μελών τους!

*Λαμβάνοντας υπόψη την πλαστικότητα του εγκεφάλου, πιστεύω πάντα ότι υπάρχει ελπίδα να βελτιώσουμε τους εαυτούς μας και τις σχέσεις μας, μέσα από επανορθωτικές πράξεις, μέσα από συμμετοχή σε σχολές γονέων (όπου διδάσκονται τα βήματα της συναισθηματικής αγωγής καθώς και πολύτιμες δεξιότητες επικοινωνίας), μέσα από την σωστή ενημέρωση σε ομάδες υποστήριξης γονέων όπως π.χ.projectparenting κ.α) και την αναζήτηση ψυχικής στήριξης από ειδικούς.

Βιβλιογραφικές Πηγές:

• Δρ Sue Johnson, (2008), «Κράτα με Σφιχτά», Εκδόσεις Gutenberg
• John Gottman (1997), «H Συναισθηματική Νοημοσύνη των παιδιών», Εκδόσεις πεδίο
• Βασιλική Παππά,( 2006), «Επάγγελμα γονέας», Εκδόσεις Καστανιώτη