Υπερπροστατευτική μητέρα

Τι γίνεται όταν η μαμά δεν είναι απλά προστατευτική, αλλά Υπερπροστατευτική;

Από την πρώτη στιγμή της γέννησης, μαμά και παιδί αλληλοεπιδρούν και δημιουργούν ένα στενό, συναισθηματικό δεσμό. Επικοινωνούν αρχικά με τρόπους εξωλεκτικούς, η επαφή τους γίνεται «βλέμμα με βλέμμα». Η ανταπόκριση της μαμάς είναι σημαντική, γιατί δίνει στο παιδί το μήνυμα ότι οι ανάγκες του ικανοποιούνται, του προσφέρει αίσθημα ασφάλειας.  Η μαμά οφείλει πάντα να προστατεύει τα παιδιά της από ενδεχόμενους κινδύνους και να τα φροντίζει.

Καθώς το παιδί μεγαλώνει, όμως οι ανάγκες του γίνονται περισσότερο σύνθετες. Η μητέρα καλείται να καλύψει περισσότερο συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού και παράλληλα να το βοηθήσει να αυτονομηθεί. Ο δεσμός με την μητέρα ισχυροποιείται, πρέπει ωστόσο, να είναι σωστά δομημένος, ώστε το παιδί να αποκτήσει συναισθηματική ισορροπία και αυτοδύναμη προσωπικότητα.

Αλλά τί γίνεται με την υπερπροστατευτικότητα;

 Κάποιες φορές το μέτρο χάνεται και το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με μια ασφυκτική κατάσταση: την υπερπροστασία, την υπερβολική δηλαδή φροντίδα και προστασία προς το παιδί από ένα ή / και από τους δυο γονείς. Σε αυτή την περίπτωση, έχουμε ένα γονιό αγχωμένο και ένα παιδί ανώριμο, με περιορισμένη πρωτοβουλία κι αυτενέργεια, που δημιουργεί σχέση εξάρτησης μαζί με  τη μητέρα του ή/ και τους δυο γονείς του. Καλό θα ήταν λοιπόν, οι γονείς να έχουν  υπόψη τους ότι:

Α. Η Υπερπροστασία:

• Καταστρέφει την αυτοεκτίμηση κι αυτοπεποίθηση του παιδιού, το υποτιμά και το απαξιώνει, καθώς δίνει μηνύματα αδυναμίας και χαμηλής προσωπικής αξίας.

• Απομακρύνει το παιδί από την πραγματική ζωή και του δημιουργεί ψευδαισθήσεις

• Προκαλεί δειλία κι ανωριμότητα, καθώς δεν του επιτρέπει να μάθει από τα λάθη του

• Δεν επιτρέπει στο παιδί να μάθει από τις δικές του εμπειρίες, αφού ο γονιός παίρνει τις περισσότερες αποφάσεις

• Καταπνίγει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του παιδιού.

Β. Οι Υπερπροστατευτικοί Γονείς:

• Έχουν την τάση να παρέχουν στα παιδιά υλικά αγαθά σε υπερβολική αφθονία

• Εξαντλούνται σωματικά και ψυχολογικά

• Μεριμνούν συνεχώς για το λογαριασμό του παιδιού, ακόμη κι όταν αυτό ενηλικιωθεί.

• Έχουν την τάση να κάνουν λιγότερα παιδιά

• Δυσκολεύονται στις μεταξύ τους σχέσεις

Γ. Το Υπερπροστατευμένο παιδί:

• Δεν παίρνει πρωτοβουλίες, έχει αισθήματα ανεπάρκειας, δεν ικανοποιείται εύκολα

• Δε χαίρεται τη ζωή, δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε μεταβατικές καταστάσεις

• Έχει την τάση να αποφεύγει καταστάσεις που το δυσκολεύουν

• Δυσκολεύεται να αναλάβει την ευθύνη των πράξεων του

• Φορτίζεται συναισθηματικά απέναντι στους γονείς του.

Μερικές πρακτικές ιδέες κατάλληλες για να προωθήσετε την αυτονομία του παιδιού σας είναι:

• Από νωρίς θέστε προσδοκίες και υπευθυνότητες, οι οποίες σταδιακά θα γίνονται περισσότερες και πολυπλοκότερες, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού: π.χ. να τακτοποιεί τα παιχνίδια του, αργότερα το δωμάτιο του, το γραφείο του, την σχολική του τσάντα κ.α.

• Επιτρέψετε του να κάνει λάθη. Δείξε του τον τρόπο και αφήστε το να προσπαθήσει.

• Αφήστε το να δοκιμάσει καινούργια πράγματα και να κάνει τις δικές του επιλογές. Φροντίστε μόνο για την ασφάλειά του.

• Αν πέσει, παρακινήστε τον να σηκωθεί. Αντιμετωπίστε τα μικροατυχήματα με ψυχραιμία και χιούμορ.

• Μην τρομοκρατείτε το παιδί προβάλλοντάς του, τους δικούς σας προσωπικούς φόβους. Δώστε του χρόνο να παίζει μόνο του ή  με παρέα, με τρόπους που θα ανακαλύψει το ίδιο. Μην παίζετε διαρκώς μαζί, μην καθοδηγείτε τα παιχνίδια του. Βοηθήστε το να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του, αλλά και να σέβεται τα συναισθήματα των άλλων. Σε μια διένεξη με συνομηλίκους του, μην παίρνετε αυτόματα το μέρος του. Βοηθήστε το να αντιληφθεί σφαιρικά την κατάσταση και να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν.

• Εμπιστευτείτε τους δασκάλους του παιδιού. Μεταδώστε του το αίσθημα εμπιστοσύνης!

• Αποφύγετε να δημιουργήσετε στο παιδί την αίσθηση  ότι θα είστε  συνεχώς μαζί του, για τακτοποιείται όλες τις καταστάσεις. Αφήστε να υποστεί τις φυσικές συνέπειες σε ενδεχόμενα λάθη του. Μην του δημιουργείται ψευδαισθήσεις.

• Μάθετε τους κολύμπι και ποδήλατο. Κρατήστε του το χέρι μόνο για όσο χρειάζεται. Απομακρυνθείτε (αλλά μείνετε σε απόσταση ασφαλείας), όταν πια τα καταφέρνει μόνο του.

• Διδάξτε στα παιδιά σας να κάνουν σωστές κι ασφαλείς επιλογές, μέσα από το δικό σας παράδειγμα (π.χ.  φορέστε ζώνη όταν οδηγείτε, βάλτε αντηλιακό στη θάλασσα).

• Εκφράστε το: «Τι ωραία που τα καταφέρνεις στο να επιπλέεις!», χρησιμοποιώντας περιγραφικό έπαινο. Μη λέτε ψέματα στα παιδιά, καθώς το καταλαβαίνουν και κλονίζεται η εμπιστοσύνη τους σε εσάς και στον εαυτό τους.

• Εντοπίστε τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του. Δώστε του ευκαιρίες να ασχοληθεί με αυτά.

• Συζητήστε τα σχέδιά του για το μέλλον, τα όνειρά του. Περάστε του το μήνυμα ότι είναι ικανό να καταφέρει τα πάντα, αρκεί να προσπαθεί. Δείξτε του, τους τρόπους για να πραγματοποιήσει τα όνειρα του.

• Αποκτήστε δικά σας ενδιαφέροντα για να ξεφύγετε από την προσκόλληση. Μη δημιουργείτε την αίσθηση στο παιδί ότι είναι το αποκλειστικό σας ενδιαφέρον, ώστε να μην έχει ενοχές, όταν θελήσει να περάσει χρόνο μακριά σας.

Βιβλιογραφικές Πηγές:

• Γεωργία Λάττα, «Μια μαμά σαν την δική μου»,  Εκδόσεις Διάπλους, Παραμύθι για την Αυτονομία

• Δρ Ράισερ Ε. «Τι κάνουν οι καλοί γονείς» 75 Στρατηγικές για να μεγαλώστε παιδιά που ξεχωρίζουν και προοδεύουν, Εκδόσεις Πατάκη

• Love and Logic Institute

Διαβάστε επίσης:

•  https://reizopouloupsychologist.gr/2022/02/22/goneikos-typos/

• https://reizopouloupsychologist.gr/2022/02/22/ypergoneikotita/